Thi ca trào phúng thời VC!

Nguyễn Quý Đại – Thi ca trào phúng dưới Xã hội Chủ nghĩa

 Trong văn chương truyền khẩu ca dao chiếm một địa vị quan trọng, đi sâu vào văn học Việt Nam muốn tìm hiểu văn chương phải tìm hiểu về ca dao là một kho tàng văn học phong phú vô tận. Ca dao thường ca tụng tình yêu nam nữ, tình cảm, phong tục con người. Bộ Thi Ca Bình Dân Việt Nam là “lâu đài” văn hoá dân tộc của Nguyễn tấn Long và Phan Canh biên soạn. Rất ít tìm thấy những câu ca dao ta thán, châm biếm chính quyền, nhưng sau ngày 30/04/1975 văn học dân gian phản ảnh về kinh tế, chính trị qua lời ca phổ biến âm thầm để nói về chế độ CSVN, được lưu truyền qua người nầy đến người khác. Những câu ca dao xuất hiện vào thời điểm đổi đời, đánh dấu một giai đoạn thi ca truyền khẩu, đã và đang tồn tại với đời sống văn học, dù những đoạn ca dao nầy không được in thành sách ở Việt Nam, đúng là:

Trăm năm bia đá thì mòn; Ngàn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ

Thành phố Sài gòn hơn 300 năm đã bị đổi mất tên, nhưng không thể xoá mờ trong tâm hồn của dân tộc, cái tên Sài Gòn vẫn còn muôn thưở. Dù đổi tên nhưng người ta nói xuống Sài Gòn chơi chứ không ai nói xuống thành phố Hồ Chí Minh chơi (thành phố Hồ Chí Minh ), những còn đường xưa quen thuộc nhiều thế hệ chúng ta từng đi qua, cũng bị thay đổi tên như đường Công lý và Tự Do:

Nam Kỳ khởi Nghiã, tiêu Công lý; Đồng Khởi vùng lên, mất Tự Do

Chiến tranh chấm dứt niềm vui chưa trọn vẹn, dân miền Nam bị chới với trước việc đổi đời, đời sống dân miền Nam sung túc trước kia sau 75 trở nên nghèo đói, phải đăng ký, xếp hàng trước hợp tác xã để mua thực phẩm, gạo thiếu phải ăn hột bo bo là thứ thức ăn cho ngựa. Nhiều gia đình phải bán dần đồ dùng trong nhà để sống qua ngày, người đi làm lương không đủ sống

Lương chồng, lương vợ, lương con; Đi ba buổi chợ chỉ còn lương tâm; Lương tâm đem chặt ra hầm; Với rau muống luộc khen thầm là ngon

………

Chính phủ thôi rồi Chú phỉnh thôi, Chiến khu để của Chú khiên rồi,Thi đua kháng chiến thua đi mãi, Kháng chiến lâu rồi khiến chán thôi!

Bố cạn tiền rồi cán bộ ơi; Đổi tiền mà sao đến nỗi nầy; Chưa tiêu đã hóa tiêu đi hết; Chú phỉnh tôi rồi, chính phủ ơi

Lương giáo viên mỗi tháng khoảng 70 đến 80 dollar, ngày dạy tối về nhà phải chấm bài vất vả, hội họp phê bình kiểm điểm liên tu, nhưng đồng lương quá thấp, thời kinh tế thị trường “gạo châu củi quế” nên họ phải làm thêm như dạy kèm, chở rau ra chợ vào buổi sáng sớm trước khi đến trường, có người phải chạy xe ôm…

Thầy giáo lãnh lương ba đồng; Làm sao sống nỗi mà không đi thồ; Nhiều thầy phải đạp xích lô; Làm sao xây dựng cơ đồ học sinh

Hàng ngày mặt trời chưa ló dạng, đã nghe tiếng phát thanh oan oan kêu gọi nào: thi đua sản xuất, lao động là vinh quang, gọi đi họp tổ dân phố, biểu tình hoan hô, chào mừng theo lệnh của chính quyền, dù bụng đói cũng phải thi hành gọi là “hồ hởi”

Dân đói mà đảng thì no; Sức đâu ủng hộ hoan hô suốt ngày; Đảng béo mà dân thì gầy; Độn bắp độn sắn biết ngày nào thôi

Những lời hưá hẹn của cộng sản, đảng lo hết không đụng đến cây kim sợi chỉ, “giải phóng” đem lại no cơm ấm áo cho toàn dân, đã làm nhiều người tin theo ủng hộ, … Nhưng thực tế phũ phàng, sau khi chiếm miền Nam những lời hưá đó bay theo mây khói. Nhiều gia đình có công với “cách mạng” cũng bị đánh tư sản mại bản, đuổi đi kinh tế mới

Nhân dân thì chẳng cần lo; Nhà nước lo sẵn bo bo mỗi ngày; Hãy chăm tay cầy, tay cày; Nhịn ăn nhịn mặc chớ ngày vinh quang

hay

Ngày xưa chống Mỹ chống Tây; Ngày nay chống gậy ăn mày áo cơm

Có những người còn ở trong hoàn cảnh nghiệt ngã, nghe lời nhà nước ra sức lao động, như ở miền Trung mưa nắng khắc nghiệt, mồ hôi đổ xuống mảnh vườn khô cằn trồng miá làm đường; các tỉnh cao nguyên trồng tiêu, điều, café hy vọng bán nông phẩm cải thiện đời sống, nhưng chính quyền không biết quản lý về kinh tế, thương mãi để cho nông dân gặp trường hợp bế tắc không bán được, gây nên cảnh nợ nần khánh tận

Trồng miá, trồng ớt, trồng hành; Vì nghe lời đảng mà thành bể niêu; Trồng tiêu, rồi lại trồng điều; Vì nghe lời đảng mà niêu tan tành

Thi đua làm việc bằng hai
Để cho cán bộ mua đài mua xe;Thi đua làm việc bằng ba; Để cho cán bộ xây nhà lát sân

Nước Việt Nam chúng ta ngày xưa, phần lớn sống về nông nghiệp, có giai cấp địa chủ bóc lột. Dân nghèo thiếu ruộng thiếu vườn canh tác, phải làm tá điền… Địa vị giai cấp là đối tượng đấu tranh của con người trong xã hội. Phong trào giải phóng dân tộc, đánh đuổi thực dân phong kiến, trở thành cao trào từ năm 1945 mọi người đã hưởng ứng, hy sinh xương máu… Hết chiến tranh, Việt nam độc lập, chỉ có người Việt cai trị người Việt, nhưng bản chất thật sự của giới lãnh đạo cộng sản đã hiện nguyên hình

Nhà nào giàu bằng nhà cán bộ; Hộ nào sang bằng hộ đảng viên; Dân tình thất đảo bát điên; Đảng viên mặc sức vung tiền vui chơi

Khẩu hiệu tuyên truyền của CSVN, đảng là đầy tớ, còn nhân dân làm chủ, chỉ còn là một cái bánh vẽ mà thôi, trên thực tế ai có quyền thì người đó hưởng phúc lợi giàu sang, ai nghèo thì vẫn nghèo rớt mồng tơi, còn là nạn nhân bị cưỡng ép đi vùng kinh tế mới

Ai về tới tỉnh Nam hà; Xem lũ đầy tớ xây nhà bê tong; Tớ ơi! mầy có biết không; Chúng ông làm chủ mà không bằng mầy

Xã hội nào cũng có nạn tham nhũng nhiều hay ít, trước năm 1975 cũng có phong trào chống tham nhũng, vạch trần 4 tướng tham nhũng trong quân đội VNCH, nhưng ngày nay dưới chế độ cộng sản tham nhũng đã trở thành quốc nạn. Nếu đọc những báo điện tử trong nước, ngày nào cũng có tin Tổng Giám đốc, Giám đốc quan chức nhà nước lớn nhỏ thường thâm thủng hàng triệu dollar. Báo chí quốc tế cũng viết Việt Nam là nước tham nhũng, công việc gì đầu tiên phải có tiền hối lộ, đã làm ngưng trệ việc đầu tư và phát triển…

Phong lan, phong chức, phong bì; Trong ba thứ ấy thứ gì quý hơn; Phong lan ngắm mãi cũng buồn; Phong chức thì phải cúi luồn vào ra; Chỉ còn cái phong thứ ba; Mở ra thơm nức cả nhà cùng vui

Cũng có những đoàn thanh tra, để tỏ ra tiến bộ nhưng chỉ là một hình thức thu tiền bỏ túi

Thanh cha, thanh mẹ, thanh gì; Hễ có phong bì, thì nó thanh kiu (thank you)

Hay

Đi làm hợp tác hợp te; Không đủ miếng giẻ mà che cái L.; Tôn Đản là chợ vua quan; Vân Hồ là chợ những gian nịnh than; Đồng Xuân là chợ thương nhân; Viả hè là chợ “nhân dân anh hùng”

Thời chúng còn trong nước từng thấy cán bộ, thủ trưởng còn ôm tập đi học bổ túc văn hoá, một năm hai lớp. Nhưng ngày nay nếu chúng ta về thăm quê hương, những người đó trước đây có nhiều bằng cấp đại học “giảm”, để cầm quyền có cơ hội “ăn trên ngồi trốc”, nhưng trình độ kiến thức thì chả ra gì

Dốt như chuyên tu, ngu như tại chức. Năm đồng đổi lấy một xu; Thằng khôn đi học, thằng ngu làm thầy

Trồng miá, trồng ớt, trồng  hành; Vì nghe lời đảng mà thành bể niêu; Trồng tiêu rồi lại trồng điều; Vì nghe lời đảng mà niêu tan tành

Mất mùa là bởi thiên ta
Được mùa, là bởi thiên tài đảng ta.

Trong sinh hoạt đời sống, áo cơm thường chi phối mọi tình cảm, tình yêu gia đình, tình yêu đôi lứa, bị ảnh hưởng và biến đổi tâm tình đó qua nhiều trạng thái.

Có con mà gả chồng gần; Có bát canh cần, nó cũng mang qua; Có con mà gả chồng xa; Một là mất giỗ, hai là mất con

Trong giới bình dân cũng nhận định được khả năng lý trí, không thể đặt tâm tư con người ra ngoài ảnh hưởng đời sống vào thời gian và không gian… một số ít gia đình có con lấy chồng ra ngoại quốc hay vượt biên, may mắn có đời sống khá hơn, đã dành dụm gởi tiền về giúp gia đình.

Có con mà gã chồng gần; Nửa đêm xe đạp mang phần cho cha; Có con mà gã chồng xa; Tháng tháng nó gởi đô la kìn kìn

Huyền Trân công chúa kết duyên cùng Chế Mân vua Chiêm Thành, theo lệnh của Phụ Hoàng để có sự bang giao tốt đẹp, thêm đất là 2 Châu Ô và châu Lý, nhưng ca dao thời đó cũng đã thương tiếc cho Huyền Trân công chuá

Tiếc thay cây quế giưã rừng; Để cho thằng Mán thằng Mường nó leo

Nhưng ngày nay trong vấn đề hôn nhân, lấy chồng ngoại quốc trở thành một phong trào, những người dân quê bình dân mộc mạc, sống trên thửa ruộng nương dâu. Họ không thể tách rời cuộc sống, được mùa thì ấm no sung túc, ngược lại thiên tai mất muà đói khổ! Không có cơ hội tiếp xúc với thế giới bên ngoài, chỉ nghe những lời đồn đại của bọn buôn người. Bọn nầy làm trung gian rao tìm con gái gả cho đàn ông Đài Loan, Đại Hàn. Hạng đàn ông nầy bên quê nhà của họ không thể tìm vợ để xây tổ ấm uyên ương, vì họ it học bị tật nguyền hay là loại sở khanh lường gạt. Họ bỏ tiền mua gái quê trong trắng từ Việt nam về vừa phục vụ tình dục vừa làm nô lệ…

Tiếc thay cây quế còn soan; Để cho đám mọi Đài Loan nó rờ

và

Tìm em như thể tìm chim; Chim bay biển Bắc anh tìm biển Đông; Tìm chi cho phải mất công; Đài Loan, Hàn Quốc em dông mất rồi

Tệ nạn xã hội lường gạt, đĩ điếm từ thôn quê cho đến thành thị, đều có quán ăn nhậu, bia ôm, đủ thứ ôm để khai thác làm phương tiện sống, thành phố Cần Thơ với sông nước thiên nhiên, ghe thuyền tấp nập nhưng về đêm chúng ta không khỏi chạnh lòng, những cô gái buôn hoa bán phấn, tuổi đời còn non trẻ đã mời chào du khách…

Chiều chiều ra bến Ninh Kiều; Dưới chân tượng Bác, đĩ nhiều hơn dân; Trăm năm bia đá cũng mòn; Bia chai cũng vỡ, chỉ còn bia ôm

Bây giờ em hiểu anh rồi
Những lời ngon ngọt, hạng người phú ông; Nói như trao núi cho song; Mà mảnh mo quạt thì ông cố giành 

Bây giờ em hiểu anh rồi
Trái tim trót đã trọn đời theo anh; Chỉ thương những mái đầu xanh; Ngây thơ, vẫn cứ bị anh dối lưà

Muốn phản ảnh tốt về trạng thái xã hội, người làm ca dao cần phải luôn luôn sát với cuộc sống, xã hội lệ thuộc nặng về vật chất, thì giá trị tinh thần bị lu mờ. Ngày xưa sống ở trong rừng núi, bưng biền, người ta chia nhau cũ sắn miếng dưa, nhưng về thành mạnh ai nấy sống, tiền là cứu cánh làm phương tiện tiến thân. Cái huy chương anh hùng dân tộc bán không ai mua

Tiền là Tiên là Phật; Là sức bật con người; Là nụ cười tuổi trẻ; Là sức khoẻ người già; Là cái đà danh vọng; Là cái lọng che than; Là cán cân công lý; Đồng tiền thật hết ý!

Thời toàn dân kháng chiến chống Pháp, Việt Nam Quốc Dân Đảng đã phản đối bọn thực dân và tay sai, đã lợi dụng mộ phu đi làm đồn điền cao su. Nhiều người nghèo tin đi làm, mong đời sống tốt hơn. Họ bỏ nhà cửa ruộng nương, đi lao động ở các vùng thiếu tiện nghi, bị bóc lột đánh đập… Ngày nay đất nước Việt Nam thống nhất tài nguyên phong phú “rừng vàng bể bạc” nhưng nhà nước xuất cảng người đi lao động để thu tiền, các địa phương những ngài chủ tịch còn hơn bọn cường hào ác bá, cướp đoạt đất đai, quốc hữu hoá, sau đó bán giá đắc hơn để thủ lợi

Ngày xưa giặc Pháp mộ phu; Ngày nay đảng bán dân ngu lấy tiền; Đảng ta là đảng cầm quyền; Đảng bán ruộng đất lấy tiền đảng tiêu; Vẻ vang thay lãnh tụ ta; Đem dân xuất khẩu bán ra nước ngoài; Đảng ta là đảng thần tiên (thân tiền)
Đa lô (đô la) thì được, đa nguyên thì đừng

Các nước theo Chủ nghiã Xã hội, trước đây thường dựng tượng Lénin ở những công trường, vườn hoa để tôn vinh chủ nghiã cộng sản. Hơn 15 năm qua các nước Đông Âu từ bỏ chế độ cộng sản độc tài, thì tượng Lénin bị đập bỏ, ngày nay nếu còn tượng Lenin chỉ ở Việt Nam, Bắc Hàn, Cu ba và Trung Cộng mà thôi

Ông Lê Nin ở nước Nga[ Sao ông lại đứng vườn hoa nước nầy; Ông ưỡn ngực, ông chỉ tay; Ông xem như thể nước nầy của ông 

Ông Lê Nin ở nước Nga
Cớ sao lại đứng vườn hoa nước nầy; Ông vênh mặt, ông chỉ tay; Tự do hạnh phúc lũ mày còn xa

Kià xem gương của nước Nga; Bảy mươi năm lẻ có ra đếch gì!

Trong văn học dân gian, giữa nội dung và hình thức có sự tương quan mật thiết, trong quá trình phát triển của xã hội, từ tư tưởng, tình cảm xã hội được phản ảnh qua thi ca, xưa kia ca dao thường nói về ngoại cảnh ngoại vật, cây đa đầu làng dặm liễu bờ tre, những đêm trăng non trên đồng lúa xanh tươi… Hiện nay ca dao mới bước xa hơn nói về thực trạng xã hội của 30 năm qua nhiều chuyển biến, ca dao tất nhiên thay đổi nội dung và hình thức nghệ thuật.

Miền Bắc có lắm thằng điên; Trong túi nhiều tiền nó bảo rằng không; Suốt ngày nó chạy lông nhông; Nói thánh nói tướng, nhưng không làm gì
Nhưng mà nó được cái lì; Nó học Nghị quyết cái gì gì cũng thông

Miền Trung có lắm thằng khôn
Nó chun ngõ trước, nó luồn ngõ sau; Một khi nó quyết làm giàu; Nó đi đúng chỗ, nó câu đúng người; Sinh ra nghèo tự mấy đời; Nên học nghị quyết biết xơi điều gì

Miền Nam có lắm thằng tham
Nó ăn như phá, nó làm như điên; Trong túi nó đồng tiền; Nó có một vợ, nghĩ liền vợ hai; Suốt ngày nó thích lai rai; Có một Nghị quyết học hoài không xong!

Chúng ta không lạ gì chủ nghiã cộng sản, lúc nào cũng tuyên truyền những từ ngọt như đường cát mát như phèn, nhưng đụng vào thực tế đối đầu với chế độ chua hơn dấm, dưới chế độ CS người dân bị đàn áp, thiếu tự do… nên những thập niên về trước, nhiều người liều chết vượt đại dương ra đi tìm tự do, nếu chẳng may bị công an bắt, kết án là Việt gian, phản bội tổ quốc, bị tống giam đày ải. Tuy nhiên cộng sản không thể chậm bắt hết làng sóng người vượt biên hay các địa phương bán bãi lấy tiền, nên nhiều người vượt thoát được. Các quốc gia trên thế giới với lòng nhân đạo đón nhận, người Việt với bản tính cần mẫn chịu khó học hành đi làm, ổn định đời sống gởi tiền về giúp thân nhân hàng năm lên tới 3 – 4 tỷ dollar. Một phúc lợi lớn với chế độ CSVN, nên họ thay đổi chính sách như Nghị quyết 36 ? kêu gọi Việt kiều về đầu tư… Nhưng Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam ông cho rằng chính phủ Việt Nam “chưa nỗ lực đủ và cần làm nhiều hơn nữa để hòa giải với cộng đồng người Mỹ gốc Việt”.

Ngày đi đảng gọi Việt gian; Ngày về thì đảng chuyển sang Việt kiều; Chưa đi phản động trăm chiều; Đi rồi thành khúc ruột yêu ngàn trùng

Việt Minh, Việt Cộng, Việt kiều
Trong ba Việt ấy, đảng yêu Việt nào; Việt Minh tuổi đã khá cao; Việt Cộng ốm yếu xanh xao gầy mòn; Việt Kiều tuổi hãy còn non; Đảng yêu đảng quý như con đầu lòng

Chưa đi chưa biết Nha Trang
Đi rồi mới biết nó sang hơn mình; Sáng tắm biển chiều tắm sình..

Chưa đi chưa biết Sài Gòn
Đi rồi trong túi chẳng còn một xu; Đêm nằm ngẫm lại thấy ngu…Cái miệng ăn ít, con cu ăn nhiều

Lịch sử cận đại, đặc biệt là giai đoạn từ năm 1975. Cộng sản Việt Nam hay viện dẫn lịch sử lý luận và tự hào đã có công lao giải phóng dân tộc, chiến thắng thực dân Pháp và Mỹ giành độc quyền lãnh đạo. Để có nhận xét công minh để các thế hệ sinh sau thấy rõ công và tội của đảng cộng sản Việt Nam, đảng đã tuyên truyền sai lệch về lịch sử, không thể lấy thúng úp voi, 33 năm qua nhưng đất nước còn chậm tiến và lạc hậu

Tiên sư cộng sản Việt Nam; Cuối đời bán cả giang san nước nhà

Hoặc:

Nhục thay, Đảng-Bác nhà ta; Cúi đầu dâng đảo Hoàng Sa cho Tàu 

Tàu giết dân, đảng làm thinh bỏ mặcTàu cướp đất, đảng cúi mặt lặng câm.Dân xuống đường chống Chệt xăm lăngĐảng hung hăng bạo tàn đuổi đánh!

Ôi, đảng bác mùa thu tháng tám
Hiện nguyên hình một đám việt gianTừ buổi ngồi “trị quốc an dân”Đảng bao lần dâng Tàu nước Việt?.

Lịch sử điạ lý từ ngàn xưa thường nói từ Ải Nam Quan đến mũi Cà Mau, biên giới lãnh thổ lãnh hải Việt Nam, đã bị mất một phần đất biển về phiá Trung cộng, ngày nay mốc biên giới phải sửa lại từ Lạng Sơn? chứ Ải Nam Quan đâu còn nữa!! Đời sống người dân đã khổ vì thiên tai, những nạn dịch gia cầm, nhưng người ta chờ đợi và mơ ước cái dịch đảng chết tiệt, may ra đời sống khá hơn

Dịch heo, nối tiếp dịch gàBao giờ dịch đảng, cho bà con vui

Đã 33 năm hoà bình, đất nước có phát triển nhưng còn giới hạn, xã hội băng hoại đạo đức suy đồi tham nhũng lan tràn, mức chênh lệch giàu nghèo càng ngày cách biệt, đời sống nông dân chân lấm tay bùn còn  bần cùng khốn khổ… nhiều người bán tài sản góp tiền xin đi lao động nước ngoài, gái quê mong lấy chồng ngoại quốc dù làm tôi tớ nô lệ!!! Trường học, bệnh viện không xây dựng thêm, nhưng nhà hàng, hợp đêm thì mọc lên như nấm. Chúng ta không ngạc nhiên trước những suy đồi hư đốn trên, tôi chứng kiến được những sự kiện, đời sống hiện nay ở Sài Gòn chỉ làm cho chúng ta bi quan về tương lai đất nước. Đi đâu tôi cũng nghe người ta than thở, chê trách đảng viên, cán bộ cấp cao chiếm một tỷ số không nhỏ, đã tham nhũng hối lộ.. Trong bản báo cáo hàng năm về tự do tôn giáo thế giới. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã nêu tên ba nước cộng sản Việt Nam, Trung Quốc, Bắc Hàn và chính quyền quân nhân Miến Điện vi phạm nặng nề tự do tôn giáo.

Vì thế, từ rất lâu rồi, ngay từ thời Hồ Chí Minh khai sinh ra nước Việt Nam cộng sản, nhân dân ta ở ngoài Bắc đã tiên đoán về cái nghèo cái đói:

Mồng 2 tháng 9 – Vườn hoa Ba Đình

Bác Hồ ở tít trên caoTôi nói có rõ, đồng bào nghe không?Bác Hồ mặc áo nâu sòngĐầu không đội mũ, chân không mang giàyXem ra cơ sự thế nàyNước Nam ắt sẽ ăn mày thêm đông!

Hay:

Bác Hồ rồi lại Bác Tôn !Cả hai đều thích ôm hôn nhi đồngNước da hai bác màu hồngNước da các cháu nhi đồng màu xanhGiữa hai cái mặt bành bànhNhững khăn quàng đỏ quấn quanh cổ cò

(Nguyễn Chí Thiện)

 

Thời gian vưà qua ở Bình Dương, một tên tư bản đỏ, tục danh Dũng lò Vôi  xây ngôi chùa rất bề thế, nguy nga tráng lệ. Du khách rất ngạc nhiên vì trong chánh điện, có hình bán thân ông Hồ làm bằng vàng. Có thể ông Hồ ở Ba Đình hiện hồn về báo mộng muốn vào chùa tu cho thoát kiếp tục luỵ?  theo truyền thống Phật giáo thế giới ngoài đức Phật và các vị bồ tác La Hán . Không thể có hình tượng người  khác như ông Hồ vào ngồi  ngang với Phật , Có chăng chỉ ở Bình dương Việt Nam !!

Bác sang thời lăng loàn dâm dốiChết vào chùa sám hối là đây.Kiếp sau chớ có tay saiTàn dân mãi quốc, đoạ đày Việt Nam. 

Bác Hồ đã vào chùa chầu PhậtThói dâm dật chắc cũng tiêu tanCòn dư đảng Bác tàn thamTa cùng đứng dậy đập tan cho rồi!.

Về văn chương, thi phú nhà nước Việt Nam cho xuất bản nhiều tác phẩm như: Khảo luận văn chương, Tục ngữ Ca dao, Dân Ca Việt Nam, Tuyển tập Tục ngữ Ca dao, Bình giải ca dao… thêm phần ca dao chống Mỹ và viết nhiều về “tư tưởng bác đảng”, không ngoài mục đích ca tụng và đánh bóng chế độ CS. Nhưng không có phần ca dao mới, như phần trên tôi đã sưu tầm, tuy nhiên dân Sài Gòn họ đều biết.

Thành thật tri ân ký giả lão thành Lê Liên ngoài 80 tuổi nhưng ông còn minh mẫn, rất hài ước đọc cho tôi ghi chép những câu ca dao mới, chắc chắn còn thiếu sót. Mong quý vị độc giả đóng góp cho thêm phần phong phú.

Nguyễn Quý Đại